मनका डोवहरु

  मानव जीवनको प्रत्येक पाटोमा दृष्टिकोण र सृष्टि भन्ने दुई अविभाज्य पक्ष विद्यमान छन्। दृष्टि अर्थात् दृष्टिकोण, जसले हामीलाई वरिपरिको संसार बुझ्न, अनुभव गर्न र मूल्याङ्कन गर्न मार्गदर्शन गर्छ, र सृष्टि अर्थात् सिर्जना, जसले हाम्रो दृष्टिकोणलाई रूप दिन्छ र बाह्य विश्वमा जीवन्त बनाउँछ। यी दुईबीचको सम्बन्ध केवल भौतिक वा दृश्यात्मक मात्र होइन; यो दार्शनिक, मानसिक र आध्यात्मिक तहसम्म फैलिएको छ। मानव जीवनको आरम्भदेखि नै दृष्टि र सृष्टिको सम्बन्ध देखा पर्छ। बच्चा जब पहिलो पल्ट आँखा खोल्छ, उसले वरिपरिको वातावरण हेर्छ, त्यसलाई अनुभव गर्छ, अनि त्यस अनुभवको आधारमा संसारबारे आफ्नो दृष्टि निर्माण गर्छ। दृष्टि केवल दृश्यमा सीमित छैन; यो सोच, समझ र अनुभवको समग्र पद्धति हो। कुनै व्यक्तिले संसारलाई शान्त, प्रेमपूर्ण र सकारात्मक दृष्टिले हेर्छ भने उसको जीवनमा सिर्जनात्मकता र सृजनशीलता स्वतः जन्मन्छ। त्यस्तै, यदि दृष्टि नकारात्मक, डर वा द्विविधाले भरिएको छ भने, सृष्टि पनि त्यस अनुरूप सीमित, असुरक्षित वा हानिकारक बन्न सक्छ। सृष्टि, वा सिर्जना, केवल कलाको माध्यमबाट मात्र व्यक्त हुँदैन। यो जीवनका हरेक ...

शब्द स्थीर र अदृष्य अस्तित्व हो । अझ यसरी भनौ,  शब्दमा शक्ति हुन्छ। स्थिती शक्ति । शब्दलाई गति शक्तिमा रुपान्तरण गर्न आवाजले भूमिका खेलेको हुन्छ । आवाज माध्यम हो । मतलव,  आवाज विचौलिया हो । यसले शव्दलाई स्थिती बाट गति शक्तिमा रुपान्तरण गर्न एजेन्टको काम गर्दछ । विचौलिया होस या माध्याम होस यात एजेन्ट, यिनीहरु पनि शब्दनै हुन । मेरो भन्नुको तात्पर्य शब्द तीरमा राखेको वाण हो । वाणरुपी शब्दहरु जब तीररुपी मुखारविन्दुबाट प्रहार हुन्छन, त्यसले गति लिन्छ र कित सही सीकार हान्छ कित गत्तिलो क्षती गर्छ । शब्द हतियार हो, चलाउन जान्नेलाई खेलाउना, नजान्नेलाई पछुतो र बिलौना। शब्दको लागि आवाज मात्र माध्याम हैन । कतिपय शब्द आफै बोल्छन । शब्द आफै बोलेको महशुस गर्न नयनको सयन हुन पर्छ । नयनको सयनले कयन कहानीहरु चयनसाथ विश्वमा अटल रहेका छन । बुझ्नेलाई इसारा काफी छ भन्नुको तात्पर्य नै यही हो । इसारा शब्दको अर्को माध्याम हो । इसाराको निसाना आवाजको जहाजभन्दा कयौ गुणा तिब्र दौडन्छ ।  मान्छेहरु भन्ने गर्छन । आवाजमा शक्ति हुन्छ, यसलाई बुलन्द बनाउनु पर्छ ।मेरो धारणा फरक छ। फरक यस मानेमा की,  श...